Verslag van 2e jaar www.emaildokter.nl

Dr. R. Mol, huisarts/emaildokter

INLEIDING.

Het tweede jaar van deze unieke service voor mensen zonder huisarts werd gekenmerkt door een gestage groei op diverse gebieden. Kenmerkend waren de contacten met andere internet-sites en enige gedurfde pilots zonder al te veel theoretisch overleg vooraf. Ook voor de pers bleek e-mailconsult wederom een prikkel tot schrijven. Dit verslag geeft op kleine schaal weer hoe emaildokter.nl gefunctioneerd heeft. In Nederland surft ongeveer 20 procent van de internetters vaak op zoek naar informatie op gebied van gezondheid. 50 procent doet dit soms. Slechts 2 procent gebruikt e-mail voor communicatie met een zorgverlener en 80 procent zou dit willen gaan doen (1). Een recente wetenschappelijke publicatie geeft aan, dat 20 procent van de gehele volwassen populatie van de USA in 2001 internet gebruikte voor het zoeken van medische informatie. Ongeveer 6 procent van deze populatie gebruikte in dat jaar e-mail in de communicatie met de zorgverlener (2).

RESULTATEN.

Van 24 juli 2002 tot en met 31 juli 2003 ontving ik 211 e-mails.

Hiervan waren er 190 met een vraag op medisch gebied. Opvallend was dat het aantal mensen met een vaste huisarts ongeveer gelijk was aan het aantal zonder vaste huisarts. De laagdrempeligheid was voor velen reden om te mailen. Een van de mailers gaf het zo weer: “ook al weet je dat huisartsen dagelijks van alles te zien krijgen, toch geef je je met zo’n klacht niet zo makkelijk bloot.” Fraai was te zien, dat er 5 e-mails van Nederlanders uit het buitenland kwamen, die graag eerst een consult wilden bij een huisarts uit eigen land.

In 21 gevallen kwam een e-mail uit de telemedicine-hoek, verzoeken voor interview en spontane adhesiebetuigingen.

De internet-site werd door gemiddeld 65 visitors per dag bekeken.

Het 0900-100.100.200 nummer (70 eurocent/min.) had een gemiddelde van 50 belminuten per maand. Vragen via dit nummer zijn niet geregistreerd. Ze waren veelal van huisartsgenees- kundige aard. Eenmaal betrof het een verzoek van een dame voor een prive-afspraakje.

Hieronder volgen wederom enige tabellen, voorzien van commentaar.

Tabel 1: De reden voor de medische vraag

"Illustratief om te vermelden is een oudere dame, op bezoek bij haar dochter in Amstelveen die van haar damestasje werd beroofd. Dus ook van haar digoxine-tabletten. Via emaildokter.nl werd op snelle wijze een recept verkregen, hetgeen veel onrust bij beiden wegnam."

Een patiënt uit Hilversum hield restverschijnselen van scabies. Hij had geen behoefte om naar Rhoon te komen en zette als eerste emailpatiënt zijn huid via de webcam op het beeldscherm. Een dermatoloog gaf hierop verdere adviezen.

Een jonge Nederlandse vrouw, woonachtig in Polen wist niet goed raad met haar menstruatie-probleem. Dit was het eerste beantwoorde consult via e-mail. Enige tijd later mailde zij mij, dat het probleem was opgelost.

Een andere jonge vrouw, reeds vier maanden in de ziektewet met bovenbuikklachten, werd dezelfde dag gezien. Op een echo werden diverse galstenen waargenomen. Na operatie was zij spoedig weer aan het werk.
Een Nederlands gezin, net over uit Londen, kon in Rotterdam-Oost geen huisarts vinden. Via de mail was er medische zorg tot dat een vaste huisarts gevonden was.

Een vrouw met depressieve klachten vond in het 0900-nummer een ideale mogelijkheid tot begeleiding per telefoon. Het persoonlijke consult was voor haar zodoende niet nodig. Het telefonisch consult wordt in de recente literatuur trouwens uitvoerig beschreven (3). Met name de snelheid, het niet meer naar een huisartspraktijk te hoeven rijden en de mogelijke kostenbesparingen zijn in dit artikel topics. Een mooi voorbeeld: Een rijschoolhouder was zeer tevreden over een telefonisch consult tijdens zijn werk in de auto. Het vorige consult bij zijn huisarts had hem uit en thuis drie uur gekost.

Een recente demonstratie van een beeldtelefoon waarmee bijzonder goed oogcontact mogelijk is (www.vip-solutions.com), lijkt mij een bijzondere verrijking in de efficiënte consultvoering. Webcam kan met name de dermatologische consulten veel efficiënter maken, en mogelijk kostenbesparend werken in verband met vermindering van persoonlijke consulten. Evenals vorig jaar was opvallend, dat de anonimiteit een basis was voor het stellen van vragen via e-mail op gebied van geslachtsorganen.

Tabel 2: De gestelde diagnosen

Tabel 3: Het gevoerde beleid.

In dit beleid werd 24 keer verwezen naar specialist, fysiotherapeut of psycholoog.
15 keer werd verdere laboratoriumdiagnostiek geadviseerd. In 14 gevallen werd geadviseerd een medische internetsite te raadplegen.
21 recepten werden geschreven.

Tabel 4: Indicatie niet-medische vragen.

CONTACTEN MET DERDEN.

In dit beschreven jaar werden diverse nevenactiviteiten gestart op verzoek van derden. Eind oktober 2002 startte www.onlinedokter.com met een service voor artsen, patiënten en therapeuten voor het verkrijgen op recept van melatonine (slaapstoornissen) en nystatine
(candida-infecties maag-darmkanaal). Het betrof hier 115 verzoeken, die alle telefonisch beantwoord werden alvorens het recept werd gehonoreerd. Opvallend was het leuke contact hierdoor met o.a. piloten en verpleeg-kundigen. Begin dit jaar startte emaildokter.nl een pilot met de Amert apotheek te Veghel, een Nederlandse fullfillmentapotheek. Deze pilot is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig concept. Recepten worden verwerkt vanuit de hele wereld. Gezamenlijk zijn er anamnese-protocollen opgesteld voor de websites van waaruit de receptaanvragen worden beoordeeld. Alle patiëntgegevens worden in een separate database opgeslagen, waardoor historische gegevens geraadpleegd kunnen worden. Emaildokter.nl vervult hierin tevens een adviserende rol. Op korte termijn zal deze apotheek ook voor de Nederlandse markt operationeel worden. Hierdoor kunnen mensen die een chronisch geneesmiddelengebruik hebben op een voor hen praktische en moderne manier hun geneesmiddelen bestellen.

Daarbij werd een contract aangegaan voor 4 uur per week met Riagg Rotterdam-Zuid
in het het kader van het project “Langdurende Zorg”. Het TACT (Team Assertive Communi-ty Treatment) is een ambulant multi-disciplinair team bestaande uit een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, maatschappelijk werkers, woonondersteunende zorg, psychiater en verpleegkundigen. Het betreft een zeer intensieve vorm van behandeling van cliënten, die naast een psychiatrische stoornis ook maatschappelijke problemen hebben op gebied van huisvesting, verslaving, schulden e.d. Ze worden thuis of bij het Riagg gezien, indien nodig 5 keer per week.
Het somatische aspect bij deze cliënten werd in het verleden vaak vergeten, zeker in geval zij geen vaste huisarts hadden.Gekozen werd voor emaildokter.nl in verband met zijn flexibiliteit en gemakkelijke bereikbaarheid per e-mail bij cliënten die zich moeilijk houden aan afspraken op reguliere kantoortijden. Per week werden gemiddeld 4 consulten verricht. Daarbij vond frequente communicatie met de projectmedewerkers per e-mail plaats. Tot op heden is de reactie verfrissend.

Emaildokter.nl heeft een goede relatie met International Medical Care BV (IMC)
(www.int-medicalcare.com)
Deze organisatie houdt zich wereldwijd bezig met vervoerenen/of begeleiden van patiënten en is gevestigd op Rotterdam Airport. Met name de “gips-vluchten” hebben dit bedrijf een bekende naam gegeven. Het bedrijf werd in juli 2003 door justitie benaderd om medische diensten te leveren bij het Uitzet Centrum Rotterdam, wat sinds enige weken op de Rotterdamse luchthaven operationeel is.Emaildokter.nl is in een korte pilot stand-by in het kader van de medische begeleiding en eventueel verder overleg en nood-zakelijke keuringen. IMC is tevens voorstander van een positieve, moderne verandering in de eerstelijns gezondheidszorg en wil de gezamenlijke kennis met emaildokter.nl trachten te bundelen. Mede op initiatief van emaildokter.nl werd op 10 maart 2003 het tweede symposium van het Nationaal Platform E-Health (www.e-healthplatform.nl) georganiseerd, waar diverse sprekers verslag konden doen van hun e-mailconsultactiviteiten.

In de Huisartsenpost IJsselland te Capelle a/d IJssel werd per 1 maart 2003 een functie aan-vaard in een primeur voor Nederland: een huisartspraktijk voor mensen zonder huisarts in een reeds bestaande huisartsenpost. Tot op heden zijn daar ongeveer 800 patiënten ingeschreven. Plan is om in deze praktijk op korte termijn te starten met de mogelijkheid voor communicatie met de huisarts via e-mail. Diverse huisartsen berichtten mij tevreden te zijn over dit initiatief, daar patiënten in geval van een gesloten praktijk nu doorverwezen kunnen worden naar deze praktijk. Met name voor doktersassistenten is het een opluchting.

Tevens werd deelgenomen aan de activiteiten van www.griepvaccinatie.nl, een organisatie die bedrijven de mogelijkheid geeft om tegen een redelijk tarief medewerkers intern een griepvaccinatie te geven. Tenslotte vond een pilot plaats met www.reisvaccinatie.nl in het kader van tropenvaccinaties. Practische ondersteuning van Hans J. Ploeg van De Zaak (www.dezaak.nl) werd ook dit jaar weer van grote waarde gezien, mede in verband met de deelname aan neven-activiteiten en noodzakelijke coaching.

Recent werden creatieve adviezen verstrekt door Annedien Hoen (www.impulsant.nl). De internet-site gaat met ingang van 11 augustus a.s. verder in een nieuwe, moderne jas.
Het ontwerp is van Sasha

BESCHOUWING.

In het afgelopen jaar is mij gebleken, dat het e-mailconsult voor communicatie met de huisarts door iedereen die dit gebruikte wederom als positief is ervaren. Met name de snelle en efficiënte service, de laagdrempeligheid, het niet gebonden zijn aan plaats en tijd werd als prettig en positief ervaren. Een groot onderzoek naar deze vorm van consulten en de beleving daarvan bij de patiënten zou zeer op zijn plaats zijn. Ik blijf dan ook streven naar uitvoering van een dergelijk onderzoek. Ik betreur dat het daar nog niet van gekomen is. Terugkoppeling van consulten, aanvraag van recepten en vragen op gebied van KNO en dermatologie stonden dit jaar op de voorgrond. Eenderde van de consulten behoefde opvol-ging met een persoonlijk consult. Tweederde werd verricht per telefoon en e-mail. Dit is overigens onveranderd ten opzichte van het vorige jaar.Teleurstellend is de tot op heden niet opbeurende mening van Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), overheid en zorgverzekeraars. Door hun krampachtige houding onthouden deze grote organisaties vele patiënten een medische zorgverlening die naast de efficiency mogelijk ook minder kostbaar is.
Klein pluspuntje is de recente opmerking van LHV-voorzitter Bas Vos in Elsevier (5 juli 2003): “Als er geen medische oorzaak is, hoeft iemand die ergens pijn heeft, niet meteen naar het spreekuur. Dan kan de vraag ook per e-mail worden gesteld. Al moet er, net als bij callcentra, altijd een huisarts achter staan.” Gelukkig heeft een recent gepubliceerd rapport van ING Medinet (4), waarin ik gesprekspartner was, o.a. als oordeel, dat huisartsen hun werkwijze dienen te veranderen. Hopelijk zal de beroepsgroep door dit rapport een positieve verandering ten bate van huisarts en patiënt maken.De tot op heden door mij verrichte consulten voor de fullfillmentapotheek worden gezien als verfrissend, efficiënt, patiëntvriendelijk en de positieve weg naar modernisme in de zorg. Uiteraard, op voorwaarde, dat er een optimale registratie in de apotheek plaatsvindt. Ik zou daarbij opteren om in een ziektekostenverzekering de mogelijkheid te geven aan de verzekerde tot een persoonsgebonden medicatie-budget. Hierdoor kan hij/zij jaarlijks de eigen medicatie bestellen zonder de hinderlijke ingesprektoon van de huidige huisartspraktijk te moeten aanhoren. Mooi was het om voor het eerst geconfronteerd te worden met Nederlanders, wonend in het buitenland, die alvorens een huisarts aldaar te consulteren, eerst een Nederlandse huisarts mailden. Ik startte hierdoor beantwoording per e-mail, hetgeen een volgende stap in mijn consultvoering is geworden. De reactie hierop was positief. Ook hierin zullen de grote, bovengenoemde, organisatie’s het roer om moeten gooien. Veel patiënten zien e-mail communicatie reeds enige jaren als de gewoonste zaak van de wereld. Helaas missen zij deze nog steeds in onze gezondheidszorg. Mijn initiatief staat te popelen om in het komende jaar de basis te leggen voor een nieuwe, voorspoedig lopende vorm van huisartsgeneeskunde waarin patiënten waar krijgen voor de hoge maandelijkse ziektekostenpremie.

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN.

Nieuwe conclusies en aanbevelingen zijn:

• Snelle toepassing van e-mail in combinatie met telefoon en internet in de zorg, gestimuleerd door LHV, overheid en zorgverzekeraars.

• Starten met een pilot waarin beeldtelefoon en webcam worden toegepast.

• Stimuleren van pilots met gebruik van de fullfillmentapotheek met als doelstelling verbetering efficiency en verlagen van kosten, zo nodig in combinatie met een persoonsgebonden medicatiebudget bij de patiënt.

• Stimuleren van de verantwoording van patiënten door eerst gebruik van internet (informatie en thuisadvies, www.vivici.nl) te maken alvorens een beroep te doen op zorgverleners.

• Regionale- of landelijke ontwikkeling van een medisch callcenter waar via een jaar-abonnement op gemakkelijke en efficiënte wijze huisartsgeneeskundige zorg wordt verleend.

LITERATUUR.

1. E-health in zicht. Rapport Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, april 2002.

2. Baker L, Wagner TH, Singer S, Bundorf MK. Use of the Internet and E-mail for Health Care Information. Results from a National Survey. JAMA 2003; 289: 2400-2406.

3. Car J, Sheikh A. Telephone consultations. MBJ 2003; 326: 966-969.

4. Themastudie Huisartsenzorg in Transformatie. ING Medinet, juni 2003 (ISBN 90-806088-8-2).

GENOEMDE INTERNET-SITES.

www.emaildokter.nl

www.vip-solutions.com

www.onlinedokter.com

www.int-medicalcare.com

www.griepvaccinatie.nl

www.reisvaccinatie.nl

www.dezaak.nl

www.impulsant.nl

www.ingmedinet.nl

www.vivici.nl

Rhoon, 9 augustus 2003.

Dr. R. Mol, arts/emaildokter,

Achterdijk 31b,
3161 EB Rhoon.
Tel. 06-53.48.37.64.
0900-100.100.200.
E-mail: